प्रत्येक व्यक्तिमा तीन प्रकारको वृत्तिहरू हुन्छन् सात्त्विक (शुद्ध, शान्त,प्रकाश),राजसिक ( आवेश पूर्ण, तीव्र, क्रोध शील), तामसिक (निष्क्रिय, नकारात्मक, अज्ञानी, अल्छी) । यी वृत्तिले कसैको पनि व्यक्तित्व निर्धारित गर्दछ, वृत्तिको आधारमा नै व्यक्तिको जिन्दगी, उसको कर्म,सोख आदि हुन्छन् । व्यक्तिको खानपान पनि उसको वृत्तिको आधारमा हुन्छ । जस्तै तामसिक वृत्ति प्रभावशाली भएमा व्यक्तिनशालु पदार्थको सेवक हुन्छ । ध्यान एवं नाम जपले मनुष्यको वृत्तिमा परिवर्तन आउँछ । मान्छेलाई निरन्तर नाम-जपले नामको यस्तो नशा चढ्दछ कि त्यसता बस्तुहरूको नशा खाने जरुरत नै समाप्त हुन्छ । जसले अखाद्य वस्तुहरू तथा नशा आफैआफ छुट्छन् । नशा तपाइँले होइन् तपाइँको भित्रको तामसिक वृत्तिले माग्दछ । यस ध्यानले तामसिक वृत्ति, सात्त्विक वृत्तिमा परिवर्तित भइ हाल्छ एवं अनुचित वा शरीरको लागि अनुपयोगी / हानिकारक वस्तु आफैआफ छोडेर जान्छन् । यस सम्बन्धमा स्वामी विवेकानन्दजीले अमेरिकामा भन्नु भएको थियो “वस्तुलाई तपाइँले छोड्ने होइन त्यसले तपाइँलाई छोडेर जान्छ” । सबै प्रकारको नशालु पदार्थ जस्तै रक्सी, अफिम,स्मेक,हेरोइन,भाँग, बिँडी, चुरोट, गुटका, सुर्ती आदिबाट कुनै दुःख बिना छुटकारा मिल्दछ । कुनै पनि खाद्य पदार्थबाट विवशता जस्तो निर्भरता आफैआफ हट्छ र कुनै साइडइफेक्ट पनि हुँदैन । जस्तै कोही पनि थसुल्लो (मोटो) हुन चाहन्न तर खाने लत (वास्तवमा शरीरको माग) छुट्दैन । यस ध्यान र नाम जपले वजन घटाउन मद्दत गर्न लाग्दछ । खानपान तपाइँको नियन्त्रणमा आउन लाग्दछ । यस्ता कुनै पनि लत / व्यसन जसलाई तपाइँ छोड्न चाहनु हुन्छ यस ध्यान र जपबाट स्वतः छुट्छन् ।
आज सम्पूर्ण विश्वमा भयङ्कर तनाव व्याप्त छ । अतः आज विश्वमा मानसिक रोगीको सङ्ख्या अत्याधिक छ खास गरेर पश्चिमी जगतमा । भौतिक विज्ञानसँग मानसिक तनाव शान्त गर्ने कुनै उपयुक्त विधि छैन । भौतिक वैज्ञानिक मात्र नशाको सहाराले मानवको दिमागलाई शान्त गर्ने असफल प्रयास गरिरहेको छ । औषधीको नशा ओर्लिने बित्तिकै तनाव पहिलेको जस्तै रहन्छ तथा त्यससँग सम्बन्धित रोग यथावत् रहन्छन् । वैदिक मनोविज्ञान अर्थात् गुरु सियाग योग मानसिक तनावलाई शान्त गर्ने क्रियात्मक विधि भन्दछ । भौतिक विज्ञानको जस्तै भारतीय योग दर्शनले पनि “नशा” लाई पूर्ण उपचार मान्दछ तर त्यो “नशा” ईश्वरको नामको हुनु पर्छ कुनै पनि भौतिक पदार्थको होइन ।
